Dodurga Köyü TOKAT: Eylül 2020

18 Temmuz 2020 de hayata veda eden Ali Duran DEMİRTAŞ’ın anısına saygı ile…

Aşağıdaki bütün yazılar Ali Duran DEMİRTAŞ’a ait olan Dodurgaya Dair facebook sayfası, internet sayfası ve “DODURGA KÖYÜ’NE DAİR” kitabından alınmıştır.

Köyümüz ve insanları ile ilgili araştırma, derleme ve anılardan oluşan bilgileri bizlere aktardığı için kendisini minnetle anıyor, saygılarımı sunuyorum. Yıldızlar yoldaşın olsun. 03.09.2020

İbrahim GÜLÇAY (Şinasi)

Birinci Bölüm

DodurgayaDair
12 Eylül 2019 ·

HÜSEYİN DEMİRELE AĞIT

Hüseyin Demirelin vefatı sıradan olmamış, tarladan gelirken yolda kalmış, konu komşu olayla ilgilenmiş. Hasan ağbi de bu olayı şiire dökmüş

Sabahın erinde tarlaya vardım

İş mi dayanırdı yoruldum kaldım

Yarimin dizine biraz uzandım

Yavrularım sana emanet gardaş

Kızımın ismini sorarsan Dilek

Yol üstünde aldı canımı felek

Tanrıdan m(ı)istedim böyle bir dilek

Yavrularım sana emanet gardaş

Konu komşu araziye derildi

Cenazem de yol üstüne serildi

Baş çavuşa ifadeler verildi

Yavrularım sana emanet gardaş

Naaşımı kodular taksi gözüne

Eşim saçın yolar vurur dizine

Kuzularım toprak koysun gözüme

Yavrularım sana emanet gardaş

Komşularım alıp eve geldiler

Vilayete kara haber verdiler

Bacı gardaş cenazeme geldiler

Yavrularım sana emanet gardaş

ESER :HASAN GÜLÇAY

DERLEYEN: Ali Duran Demirtaş

Işıklar İçinde uyusun.12.09.2019

8 Eylül 2019 ·

Hasan Gülçay’ın Anısına

GELİN GARDAŞ ARAPLARA GİDELİM

Yurt dışı sevdasının köyü sardığı dönemlerdir. Arabistan’a mı Libya’ya mı işçi alınacaktır. Bu işin mafyalığını yapanlar gelir. Köyde Rıza Topak’ı bulur. Kırk fotoğraf hazırlamalarını, pasaportların üç günde çıkacağını vs. söyler. Köylüyü dolandırır gider. Bu olay şiirlere şöyle yansır.

Karşıki köylerden İğdir’le, Salur

Hazır parayı da kim olsa alır

Böyle bir davayı Avukat’malır

Gelin gardaş Arap’lara gidelim

Şirket Pasaportu üç günde aldı

Sevinçli haberi çevreye saldı

Şükrü de Çime den adires aldı

Gelin gardaş Arap’lara gidelim

Hamza der kırk resim ne işe yarar

Sağlık olsun gardaş oldu bir zarar

Avrupa durmadan patronu arar

Gelin gardaş Arap’lara gidelim

Rıza Aslan der ki bacamız tütmez

Dalgalı denizde vapurlar gitmez

Babamın parası yemeynen bitmez

Gelin gardaş Arap’lara gidelim

Cemal der ki bu iş gerçek mi gerçek

Gara ceğ pancarı gayeten pürçek

Gitmedik, arab’ı rüyada görsek

Gelin gardaş Arap’lara gidelim

Kalenin ardında yeşildir dağlar

Kimi deste yapar, kimisi bağlar

Hoca helalleşir, babası ağlar

Gelin gardaş Arap’lara gidelim

Not: Hoca (Kazım Aktaş) Avrupa (Rıza Topak)

ESER : HASAN GÜLÇAY

DERLEYEN: Ali Duran Demirtaş

Köyün angarya işlerine koşan ve emeğini esirgemeyen

“ Toplumsal işlerin gönüllü hamalı” Hasan Gülçay’a saygılarımla.. (Ali Duran)

Bu şiir Kapanan Dodurga’ya Dair sitesinde 12.11.2006 Tarihinde yayınlanmış. Işıklar içinde uyusun. Ali Duran. 08.09.2019

11 Ağustos 2019 ·

PARAM OLSAYDI

Görmek ister idim yaran yoldaşı

Kurban bayramında param olsaydı

Ziyaret ederdim Hacı Bektaş’ı

Kurban bayramında param olsaydı.

Polatlı’dan telefonla arardım

Evin nerde Yılmaz diye sorardım

Olmazsa bir gece orda kalırdım

Sohbete doyardım param olsaydı.

Duran yeğenimdir gücenir sonra

Derim canım affet kusura kalma

Daha çok yolum var beni geç koyma

Dönüşte uğrardım param olsaydı.

Kardeşi Sadık’tan adres alırdım

Evini bulunca zili çalardım

Kendimi tanıtır hatır sorardım

Aydın’ı görürdüm param olsaydı.

Duydum Ankara da Sarığlün Sali

Görmek ister idim nicedir hali

Bir çay da orada içelim bari

Gönlünü alırdım param olsaydı.

Ankara’dan girsem Çorum yoluna

Işıklarda baksam sağ ve soluma

Dilerim ki Remzi evde buluna

Ziyaret ederdim param olsaydı.

Duyarsa gücenir yeğenim Ümran

Bir kahve içeriz çok fazla durmam

Korkmayın varırım geceye kalmam

Çengel’de et yerdim param olsaydı.

Turhal’da Ahmet’i Mürset’i bulsam

Bizim köylülerin evini sorsam

Yaşlılardan hayır duamı alsam

Hasret giderirdim param olsaydı.

Kızıl iniş yokuşunu çıkarken

Motor su kaynatsa vites takarken

Yardım için sağa sola bakarken

Tamirci isterdim param olsaydı.

Muharem, Mustafa, Yadigar Fidan

Bektaş adın güzel Bekir’i neden

Bayram nedeniyle köyüme giden

Köylümü görürdüm param olsaydı.

Muharem, Rıfat Nadi Aktaş’la

Ali Rıza, Ahmet Sadık Kumaş’la

Rıza Erdem Rıza Demir Gardaşla

Bayramı kutlardım param olsaydı.

Nebi, Feyzi, Bayram, Necati Özen

Dursun ile Hasan kurmuşlar düzen

Alihsan, Erdal’ı görürdüm bazen

Ziyaret ederdim param olsaydı.

Goresidim Gucükgil’in Yılmaz’ı

Ayrı tuttum Rıza, Halil Sönmez’i

Görmek ister idim Feyzi Dönmez’i

Kurban bayramında param olsaydı.

Balı’nın Muharem yanıma gelse

Köydeki piyesle sohbete dalsa

Ben türkü söylesem oda saz çalsa

Arar bulurudum param olsaydı.

Herkes tatil için gitti yanına

Çevre çok yük oldu Rıza Dayıma

Sürerdim taksiyi Mersin yoluna

Benzin parasıyla zaman olsaydı.

Param varken köylüm aklıma gelmez

Param yokken kimse halimi sormaz

ALİ DURAN hayal kurmadan durmaz

Tatile giderdim param olsaydı.

8 Mart 2019 ·

2007-2008 YILLARINDA TOKAT DODURGA KÖYÜ KADINLARI'NA YÖNELİK YAZILAN YAZILAR

DODURGALI KİMLİĞİ yerine “ ÖNCE İNSAN “ sloganı ile KADINLAR ÖNE…

“ forumdodurga “ sitesine Rıdvan Güler tarafından yazılmış bir slogan bu yazıya vesile oldu “ Dodurgalı olunmaz, Dodurgalı doğulur “ sloganı. Düşünceye itenler ve yazmaya vesile olanlar sağ olsunlar.

Aklınıza geldi mi hiç düşündünüz mü!

Gebze Dernek başkanımız Erdal’ın ve İzmir Dernek başkanımız Rıza’nın eşleri Dodurga’lı değil.

12 mart öncüleri Aydın ve Kemal Abi’nin eşleri Dodurga’lı değil.

12 eylül öncüleri; Cafer’in eşi NACİYE, Kasım’ın eşi KİBRİYE, Seyit’in eşi ASİYE, Mustafa’nın eşi MENŞURE, Hüsnü’nün eşi AYNUR, Kazım’ın eşi GÜLDEN Dodurgalı değil.

Rıza’nın eşi HÜLYA, Nadi’nin eşi NURAY,Selahattin’in eşi GÜLAY ve daha sayabileceğimiz onlarca köylümüzün eşleri Dodurga’lı değil. Bu insanlar gerek siyasette gerekse köye yönelik faaliyetlerde “ öncü” statülerini korurken en büyük desteklerini Dodurgalı olmayan eşlerinden görüyorlar.

Dede soylu soyada sahip olanların ( Nefes, Nefesoğlu, Coşgun ve Ersoyu ) gelenek gereği eşlerinin çoğu Dodurga’lı değil.

Tokat merkez ve Köyde ikamet eden doksan kuşağının ( Mahmut Gülçay, Enver Taş, Mustafa Kumaş ve diğerleri ) eşleri ya Doğlacık ya da Yağmur Köylü, yani Dodurgalı değil.

Kimliklerinde doğum yeri “ Dodurga” yazmayan; Kadriye’nin eşi HASAN, Badegül’ün eşi YILMAZ, Nigar’in eşi HÜSEYİN ve daha sayabileceğimiz onlarca Dodurga’nın eniştesi Dodurga’lı değil ama Dodurgalı’dan daha çok Dodurgayı benimsemiş insanlar. Hepimizin bildiği tanıdığı ZİHNİ’ nin başka köylü olduğu kimsenin aklına bile gelmiyor.

Kimliklerinde “ Doğum yeri Dodurga “ yazmayan AYNUR bu gün, YILMAZ dün; yönetici olarak Dodurga Derneklerinde Dodurga’lıları yönettiler ve hiç kimse de bundan rahatsızlık duymadı.

Kimliklerinde “ Doğum yeri Dodurga “ yazılı olanlar önce İNSAN sonra Dodurgalı olarak doğdukları için bu gibi ayrıntıları düşünmediler akıllarına bile gelmedi.

Köyümün en nadide, en güzel, en içten, en samimi en değerli insanlarının kimliklerinde doğum yeri olarak DODURGA yazmıyor.

Köyü benimsemesine rağmen kimliklerinde doğum yeri olarak “ Tokat, Almanya, İsviçre, Hollanda,Gebze, İzmir vb…” yazan ve yeni yetişen yüzlerce genç veya genç kuşak var.

Yakın tarihte evlenenler; Dodurga’lı, Alevi, Sünni veya Hıristiyan kimliklerini değil “ insan “ kimliğini ruhlarında taşıyorlar.

Dodurgalı kimliği ile öne çıkmak Dodurga Köyü doğumlu olmayan kadınlarımızı, gelinlerimizi yok saymak inkar etmek asimle etmek anlamı taşıyabilir.

Dodurga köyüne gelin gelen kadınlar kimliklerinden doğum yerlerini kazıyıp atamayacaklarına göre Doğurdukları çocuklarıyla birlikte “ ÖNCE İNSAN “ sloganı ile öne çıkmaları gerekiyor. Bu konuda anaları Dodurga köyü doğumlu olmayan genç kuşağa çok büyük sorumluluk düşüyor

DODURGALI KİMLİĞİ yerine “ ÖNCE İNSAN “ sloganı ile KADINLAR ÖNE…

ALİ DURAN-14 şubat 2007-02-14

BİR ADIM ÖNE

Biri birinden bağımsızmış gibi gözükse de Aynur ve Canan geç gelmenin faziletlerinden faydalandılar.

Dışarıya yeni açılan Dodurga toplumunun kadın hareketi ilk önce Gebze’de başladı, ancak erken çıkmanın rezaleti Saliha’lar, Badegül’ler Güzüde’ler nezdinde Gebze’deki bayanları vurdu ve öncülüğe erken soyunmakla yorgun düşürüldüler. Yorgun düşürenler gene Dodurga toplumunun erkek ve kadınları idi. Toplumumuzun aldığı kültür, kadınların öne çıkmasının önünde engeldi.

Savaş sırasında öncü güçler cepheye sürülür, öncülerden sağ kalan pek olmaz ama düşmanı da yıpratır, geri cephedekilerin kaleyi teslim almaları kolay olur.

Erkek egemenliğinin kadın üzerindeki hakimiyeti, Gebze’deki bayanlar aracılığı ile geri püskürtüldü, Gebze cephesinden beklerken İzmir’de bayanlar hem üyelikte hem de yönetimde ağırlıklarını hissettirdiler.

İzmir’deki bayanlar başarılarının Gebze’de yorgun düşen hem cinslerine borçlu olduklarını akıllarından çıkarmamaları gerekir.

Erkan Erdem’in vefatından sonraki dayanışmaya İzmir dernek yönetimi öncülük etmesine rağmen katkıda bulunanlar arasında Aynur ve Canan’ın ismi geçmiyor.

Hüsnü ve Haydar; eşlerinin “yönetici” olarak başkaları ile dayanışma içerisine girebileceğinin bilincindedirler. Eşler arasında ekonomik ayırım olmayacağına göre; Hüsnü’nün yerine AYNUR’un, Haydar’ın yerine CANAN’ın isminin “ yönetici sıfatı ile ” geçmesi gerekirdi.

Aynur ve Canan eşlerinin yerine kendi isimlerini yazdırsalardı ne Hüsnü ne de Haydar bundan hiçbir zaman rahatsızlık duymazlar aynı zamanda Münevver bir bayan olarak dayanışma içerisinde yalnız kalmazdı.

Dodurga toplumunun aksayan ayağı kadınlardır. Bu eksiklik Canan ve Aynur ‘un temsilciliğinde giderilmeye çalışılmaktadır. Toplumumuzun daha sağlam yere basması için Aynur ve Canan’ın isimlerinin temsilci niteliklerinden dolayı büyük harflerle yazılması ve göze batırılması gerekir.

Bu yazı; Aynur ve Canan’ın yöneticiliklerine eleştirisel bir katkı olarak sunuldu. Biraz daha cesaret gösterip BİR ADIM ÖNE…. çıkmaları gerekir.

ALİ DURAN - 16,02,2007-02-16

KADINLAR ÖNDE

ŞIHAMMET OLAYI Çatal kaya (Selük) köyü ile Dodurga Köyü arasında Şıhammet nedeniyle çıkan kavgaya; İrahme, Palağrı(Hatice), Pembe, Hamide, Nefise ve adını alamadığım Köyümüzün diğer kadınları aktif olarak katılırlar. Köyümüzden on altı kadın hakkında tutuklama kararı çıkar ancak kadınlar teslim olmaz. Kadınlar teslim oluncaya kadar Muharrem Ersoyu ve bir kişi daha Jandarmalar tarafından rehin alınır. Eğer kadınlar teslim olursa bu kişiler serbest bırakılacaktır. Bürokratik girişimler sonucu kadınların tutuklama emri kaldırılır, iki kişi serbest bırakılır

KAMIŞ ÇUKURU OLAYI

Sivri’liler; Dodurga köyü erkeklerinin köyde bulunmadığı bir günde Kamış çukuru denen mevki’yi işgal eder çift sürmeye, toprak paylaşmaya başlarlar. O anda köyde bulunan Mahmut Işık kadınları fırında bulur; -“Analar bacılar; sivrililer kamış çukuruna çüt koştular. Köyde erkek yok, onları kovmazsak topraklar elden gidecek,” diye durumu izah eder. Kadınlar fırındaki işlerini olduğu gibi bırakırlar. Fırından, evden çıkan, kazmayı baltayı alan, otuz kırk kadar kadın Kamış çukuruna gider ve Sivri köyünün erkeklerini kovarlar. Aslı sivri köyünden olan Sarı garı (Nuri Kılıç’ın eşi) kavgaya en önde girenlerdendir. Kardeşinin başını taşla yardığı söylenir. Bunun üzerine Sivri köyünün erkekleri toprakları terk ederler.

AVŞAR AĞZI OLAYLARI

Yakın tarihlerde (1960-1970 yılları arası) Avşar ağzı köyü ile köyümüz arasında çok sık kavga olurdu. Köyün kadınları her zaman erkeklerinin yanında yer almışlardır.

GAZİ MAHALLESİ OLAYLARI

İstanbul’da Gazi mahallesi olaylarını protesto gösterisi sırasında köyümüz halkından Sarıgül soyadını taşıyan kadınların ön saflarda yer aldığı ve Televizyon ekranlarında görüldüğü duyumlarım arasında.

EVLİLİK OLAYI

Anası Nafiye Doğanı, Babası Şevki Doğanı ve kardeşlerini ikna edip onların rızalıklarını alarak Sünni kökenli bir erkekle ilk defa Tülay Doğan evlendi.

HUKUKSAL OLAY

Kızlık soyadını muhafaza ederek eşinin soyadı ile birlikte kullanma hakkında çıkan kanun’un birinci haftasında Tülay müracaatta bulundu ve kanundan yararlandı “Uzunkaya” soyadı ile birlikte kızlık soyadı olan “Doğan” soyadını nüfus cüzdanına işleterek bu konuda Köyümüzün “ilk” leri arasında yer aldı.

GURBETE İLK ÇIKIŞ

Liseyi bitirdikten sonra bir süre köyde kalan Tülay Doğan; Hiçbir güvencesi olmadan İstanbul’da, Gebze’de İzmir’de iş aramak için köyden ayrıldı. Bu çıkış köylü tarafından tepki ile karşılanmasına rağmen bunlara göğüs gerdi ve İzmir’de işe girdi. İş için köyden ayrılan kadınlardan “İlk” ler arasında yer aldı.

GEBZE'DEKİ KADINLAR ÖNDE

Gebze'deki kadınlar; köy derneğinde ayda bir kadınlar günü yaparak bir ilk’i başlatmış oldular. Tertip komitesinde yer alan Badegül Özen ve Saliha Fidangül'ün önderliğinde Her ay bir kişiye yüz dolar birikim sağlayacak şekilde faaliyete başladılar. 36 bayanın katıldığı bu toplantı önemli bir gelişme olarak görülebilir.

Bu site: Gebze’de Saliha’ların, İzmir’de Aynur’ların Dodurga’da Dodurgalı kadınların “KADINLAR ÖNDE” yazdırmasını bekliyor.

Kibele Tanrıça yaradan ana.

Kadın üretkendir doğuran ana.

Sevgim saygım kıblem duam hep ona.

ALİ DURAN bunu nasıl yazmayım.

Kadınlara Özel

Günümüzden iki bin yıl öncesine kadar dünyayı kadınlar yönetiyordu. Kadın egemenliğindeki dünyada dövüş, kavga, kişisel hırs, özel mülkiyet, “hep bana rab bana “ anlayışı olmadığı, kadın yönetimi bu anlayışlara fırsat vermediği ve düşündürmediği için de insanlık tarihinin altı bin yılı yazıya geçmedi, çünkü yazıya ihtiyaç hissedilmedi.

Kadın barışçı erkek savaşçıdır. Kadın humanist, erkek egoisttir, Kadın duygusal erkek gaddardır. Bu örnekler çoğaltılabilir. İnsanlık açısından baktığımızda kadınların insan olarak erkeklerden bir adım önde olduğu hemen dikkati çekecektir.

İnsanlar çoğaldıkça kabileler toplumlar biri birleriyle irtibata geçti. Bu günkü PTT görevini o günün toplumunun bezirgan, kervancı dediği zümre yapıyordu. Bezirganların taşıdıkları malları kendi zimmetlerine geçirmeye başlamaları üzerine hırsızlığın önlenmesi için ilk defa çarpı, çizgi, gibi işaretler kullanılmaya başlandı yani yazı kullanıldı.

Yazı kadın toplumunda erkeklerin biri birlerine itimatsızlığı, güvensizliği nedeniyle doğdu.

Dünya tarihinde hiç kadın peygambere rastlamayız. Peygamberlik erkeklere mahsustur.

Kadın egemenliğindeki erkek toplumunda biri birlerine güvenmeyen erkeklerin içerisinde herkesin güvendiği henüz bozulmamış erkekler o dönemin erkekleri tarafından peygamber ilan edildi. Kadınlar arasında ikilik hırs, özel mülkiyet gibi düşünceler olmadığı, bütün kadınlar dürüst ve temiz olduğu için kadın cinsinden bir peygambere ihtiyaç hissedilmedi.

Dünya yani “ kara “ kadınların egemenliği altında olduğu için erkekler en güvenilir erkeği efsaneleştirerek göklere çıkardılar, sonra da gökten “ peygamber “ olarak yer yüzüne indirip erkek olan peygamberleri kullanarak kadın egemenliğini kırmaya çalıştılar.

Bir memesinden kan, diğer memesinden irin akan dev anaları, yarısı yılan yarısı insan ( kadın ) olan Şahmeran’lar, Dağınık saçlı, süpürgeyi at gibi kullanarak uçan karga burunlu, patlak gözlü cadı karılar, Loğusa kadınlara musallat olan al karısı gibi duyup dinlediğimiz masallar; “zehmeride oğul veren arıdan, sabah kocasından sonra kalkan karıdan hayır çıkmaz ” gibi tekerlemeler; kadın egemenliğini yıkmak ve kadınları kötülemek için erkekler tarafından anlatıldı veya uyduruldu.

Günümüzde “ soframızdaki yeri öküzümüzden sonra gelen kadınlar; altı bin yıl “ kadın erkek “ ayırımı yapmadı, Onlar erkekleri erkek olarak değil “ insan “ olarak görüyor, kendilerinde var olan hakların erkeklere de ait olduğunun düşünüyorlardı.

Altı bin yıl boyunca erkekler tarafından kadına karşı hiç “ zor “ kullanılmadı. Erkek seçme hakkı kadına aitti, evleneceği veya yatacağı erkeği kadın seçer, erkekte buna itiraz edemezdi. Kabilenin en yakışıklı, en güçlü erkeğini kadının ruhu sevmemişse kadın o erkeği reddederdi. Cinsellik konusunda seçme hakkı kadının seçilme hakkı da erkeğindi.

8 mart dünya emekçi kadınlar günü; kadınların iki bin yıl sonra “ yeter artık “ dedikleri günün başlangıç tarihidir.

Sadece sekiz mart değil takvime sığamayacak günler aylar, yıllar, yüz yılların kadınların olması gerekir.

Dünya kadınla ve kadın düzeni ile güzel olabilir. İnsanlığın kurtuluşu buna bağlıdır.

ALİ DURAN. 08 Mart.2007

8 MART’A KARŞI 8 MART.

( Dünya kadınlar gününe karşı, Dünya emekçi Kadınlar günü ).

Not: Bu yazı Sayın Çağrı Nefesoğlu’nun eleştirisinin bir çağrışımı olarak kaleme alındı.

Biz “ 8 Mart dünya kadınlar günü kutlu olsun “ diye yazarken Sayın Çağrı Nefesoğlu’nun fark ettiği farkı fark edemedik.

Bu mesajla KADINLIĞINI KAYBETMİŞ ( Kadın ruhunu kaybetmiş ve erkekleşmiş ) kadınları da kutlayarak “ emekçi “ kadınlara haksızlık etmiş olduk.

Dünya o kadar hızlı değişiyor ki kelimelerin verdiği mesajları bile algılamakta zorluk çekiyoruz. Nevroz bayramlarını; bir tarafta bürokratlar ateş üstünden atlayarak kutluyor, diğer tarafta “ ateş üstünden atladın “ diye halkın üzerine kurşun sıkılıyor.

8 Mart dünya kadınlar gününe Çankaya’sından hükümetine varana kadar herkes kendi anlayışına göre katkı sunuyor, Tunceli’nde Sokaktaki kadınlara polis eli ile çiçekler karanfiller dağıtılarak “ kadınlar günü “ kutlanıyor. Cizre’de “ sokağa çıktınız “ diye kadınlar coplanıyor, otuz kadın tutuklanıyor.

Kadınlığını kaybetmiş ( erkek ruhlu ) kadınların, egemen güçlerin desteğinde 8 mart’ı kutlayan kadınların, emekçi kadınlarla aynı “gün“ ü kutlayamayacağını genç bir beyin ( bizim yaşlımıza göre çok, çok küçük olsa gerektir.) bizlere hatırlatıyor ve yazısı ile dostça uyarıyor.

“ Çok bilmiş, aydın “ görünümünde ukalalıklar yapabiliriz. “ Sekiz mart dünya kadınlar günü kutlu olsun ” diye yazarak hata yapma hakkımı kullandım.

Sayın Çağrı Nefesoğlu’nun uyarısı ile “EMEKÇİ “ kelimesine özel önem verdim ve özeleştiri hakkımı kullandım. Emekçi kadınlardan özür diliyorum.

ALİDURAN- 15 Mart 2007

7 Mart 2019 ·

Gidenlerin Ardından

Köyle ilgili yazdığım bir şiirde “ anlatmaya kalksam kağıtlar yetmez” diye bir deyim kullanmıştım. Anam için de geçerli.

Rıza Doğan’ın anası için yazdığı şiirin bir kıtası şöyleydi;

Anam seni, anam seni – Unutmadım anam seni - Anmaya unutmak gerek – Unutamam anam seni.

07 Mart.2013 tarihinde Perşembe günü anamı toprağa koyduk, Her an kalbimde yaşıyor, rüyalarımda bana analık yapıyor.

Şiirin özüne ters düşse de; Kardeşinin şiiri ile hem onun ablasını, hem de anamı anmış olalım. Ali Duran 02.03.2019

12 Şubat 2019 ·

Gidenlerin ardından (Halil Sönmez’in anısına)

Halil Sömez’i İzmir’de bir iki defa düğünlerde gördüğümü hatırlıyorum. Görmediğim, tanımadığım halde Gurbet konusunda hafızamda iz bırakan bir isim olarak kaldı. Gebzeye ilk yerleşenlerin arasında Hüseyin Sarıgül ve Halil Sönmez’in ismini duyuyordum, aynı zamanda sanıyorum Almanya’ya giden ilklerin Arasında yer alıyordu.

Ali Şenel, Sami Doğan’lar Kırıkkale’ye, Hüseyin Sarıgül, Halil Sönmez’ler Gebze’ye yerleşerek Yurtiçine gurbet kapısını açtılar. (Yurt dışına açılan kapıyı zorlayanlar da Rıza Demir, Ali Şenel, Halil Sönmez’ler oldu.

Yurt içi ve yurt dışı göçleri ve yerleşimlerini “Dodurga Köyünden Dünyaya açılan kapı ya da pencere olarak görebiliriz.

Yer zemindir, Yerleşmek, zemine, toprağa bağlanmak, bağlı kalmak, dünyanın öbür ucuna da gitsen yerleşim alanına geri dönmek anlamına gelir. +

Gelenekte “Evlenme”nin de derin kökleri vardır. Aynı çatı altına sığamayan kabile; bir iki kabile üyesine ev yapar (evlendirir) Ailesi ve çocukları ile orada yaşaması sağlanırdı. Yazıda ismi geçenleri yurt içinde ve yurt dışında ilk evlenenler (yurt yuva sahibi olanlar) olarak ta görebiliriz.

Yurt dışına açılan kapıya karşı kaleme aldığım şiirin bir Kıtası aklıma geldi.

İlk önce yurt dışı çözdü düğümü – Muska mı yaptılar yoksa büyümü- Asıl dedi kodu yıktı köyümü- çıkıp, çıkıp gitti Bizim köylüler- diye sitemkar ve isyankar bir tavır takınmışım.

Köyümüzde (Dedeli oğulları-Sarıoğulları) “Sönmez” soyadını taşıyanlar var. İlk soyadı alma kanununda köylerde nadir rastlanan bir durumdur.

Sağlığında rahmetli’yi iki ayrı şiirde anmışım. Yıldızlar yoldaşı olsun.

Goresidim Gucükgil’in Yılmaz’ı

Ayrı tuttum Rıza, Halil Sönmez’i

Görmek ister idim Feyzi Dönmez’i

Kurban bayramında param olsaydı.

Yer almaz mı hiç içinde yazımın

Oğluyum ben Hallüstağlin Kazım’ın

Belki bu yaz düğününde kızımın

Halil Sönmez seni görmeden olmaz.

12.02.2019 Ali Duran

8 Şubat 2019 ·

Gidenlerin Ardından-YOKLUK BENİ MECBUR ETTİ (Niyazi Temurçin’in anısına)

Bir ozan kendi duygularını dışa vururken aynı zamanda Köyümün köylümün “göç” nedenini de tarif etmiş. Dodurga’yı (Yurdunu yuvasını) terk edip başka yerlere gitmenin temelinde ekonomik sorunlar yatmakta…

Niyazi’nin vefatını duyunca hafızamı zorlamama rağmen kayda değer bir anı aklıma gelmedi. Köyde fazla kalmadığım, aynı zamanda benden en az 10 yaş daha küçük olduğu için hatırımda bir şeyler kalmamasının normal olduğunu söyleyerek eşim teselli etmeye çalıştı.

Niyazi ile iki veya üç defa Aliağa’da karşılaştım. Menemende bir futbol kulübünün ant rollüğünü yaptığını Onları Aliağadaki halı sahada çalıştırmak için geldiğini söylemişti. Sıcak, samimi ve içten davranıyordu.

Piskolojik tedavi gördüğüm yıllardı.(2004-2006 yılları olsa gerek). Her içten samimi davrananlardan kaçar olmuştum. Yediğim kazıklar beni insanlardan soğutmuş, öküzün altında buzağı arıyordum. “Ben Niyazi’yim” diye kendini tanıtan tanımadığım bir insan bu kadar içten ve samimi davranıyorsa “çıkar peşindedir” diye uzak durmaya çalıştım. Şimdi düşünüyorum da o içten gelen samimi davranışlara ne çok ihtiyacım varmış…

Niyazi; Hafızamda babasının anılarını tazeletti. Yazılarıma baktım Rıza amcayı sağlığında yazdığım “ Bir Kışlık Yalan” öyküsüyle kayda geçmişim, “Niçin denmiş!” başlıklı araştırmalarımda “GOLCU “ lakabının kaynağını yazmışım.

“Ölenlere Rahmet” başlıklı şiirde –Müslümle Mustafa Kardeşti Herhal- diye bir satır yazdığım aklıma geldi. Onların Kardeşi olduğunu yorumluyordum. Biraz önce Nüfus Kayıtlarına baktım; Kardeşleri olarak; Ali, Bekir ve İbrahim gözüküyor. Ya nüfus kaydındaki isimler farklı ya da ben yanılıyor olabilirim.

Anılarım silinirken Rıza amcamın hafızamda kalan bir anısını yazma İhtiyacı duydum.

Hasan Işık’ın Muhtarlığı dönemi,İlk okul bir veya ikinci sınıfta olabilirim. Karanlık kavuşmak üzereydi Hasan Amcam (Muhtar) beni çağırdı, yanına gittim. Yanında bir Hasan Babalı vardı. (Köylümüz; toplayıcıların dilencilerin hepsine Hasan babalı derdi)

“Bu amcayı……lara götür bu akşam misafir etsinler” dedi. Götürdüm, Elçiye zeval olmaz Hasan amcamın isteğini söyledim. “Koca köyde bizden başka ev mi yok onlara götür denildi, Geri muhtarın yanına geldik, başka bir eve götürmemi istedi, Ben önde, Hasan baba’lı peşimde söylenen eve gittik. “İşi düşünce mi bizi hatırlıyor, Kendisi misafir etsin” gibi sözlerle geri döndük Bir iki kapıdan daha aynı bahanelerle geri çevrildik. Hasan Babalı da Bende iyice yorgun düşmüştük.

Hasan ışık bir müddet derin derin düşündü; sonra Golcuya götürmemi söyledi, Şükür evleri bir birlerine yakındı. Tez zamanda ulaştık. Rıza amcaya durumu anlattım.

“Ben yemeye ekmek bulamıyorum, çoluk çocuk bir odada yatıyoruz, yatıracak bir odamız bile yok, bu misafiri nasıl ağırlayayım, Köyün zenginlerine götür” dedi. Gayri ihtiyari ağzımdan “ Dört zenginin evine götürdüm emmi hiç birisi almadı” diye bir laf çıktı.

“Üstü başı iyi olsa, alırlar filan köyün ağası, yada hatırı sayılır birisi olursa alırlar. Allah'ın Hasan babalısını dilencisini kim alır, kim misafir eder” gibi laflar saydı…

Oda Hasan Işık gibi Bir süre düşündü;” sonra “öyle ya davul dengi dengine çalar Bir yoksulu ağırlamak ta benim gibi bir yoksula düşer” diyerek kabul etti.

Hasan Babalı’nın eşeğini götürmek için tekrar Muhtarın yanına gittim. Eşeğin yularını ağaçtan çözerken Hasan Amca yanıma geldi.

Yavrum onun misafir edeceğini biliyordum, bu seferlik te başkaları misafir etsin diye düşündüm, seni de çok dolaştırdım, Kusura bakma “ diye koca muhtar bir çocuktan özür diledi.

O çocukluk ruhumla “Rıza amcamın misafir alacağını bildiği halde beni kapı kapı dolaştırdığı için Hasan Amca’ya çok kızmıştım.

“Bir umut başka bir köylü misafir eder de Rıza amca rahat eder “ düşüncesini taşıyan Hasan Işık’ı, Yoksula fakire kapısını her zaman açık tuttuğunu tahmin ettiğim Rıza Temurçin’i Bu yazıyı yazmama vesile olan Niyazi Temurçin’i Rahmetle anıyorum.

Bizim Köylüler adlı şiirde – Kiminin yoksulluk canına yetti - kimisi kahretti köyü terk etti- Göçünü yükleyen şehre gitti- Göçüp göçüp gitti Bizim köylüler. Diye yazmıştım.

Köyümüzden Yurt içi göçlerde ilk sırayı almasa bile önde gelenlerden birisi de Rıza Temurçin’di. Belki de şiirdeki dörtlüğü yazmama vesile oldu.

08.02.2019 Ali Duran

21 Aralık 2018 ·

ANILAR SİLİNİRKEN-“Kistil çok yoksuldu Rahmetli oldu”

Duran Duran’ın vefatını İzmir’deki köy derneğinin mesajıyla öğrendim. Menemen’de ikamet edermiş. Anasının Karkıncık köyünden olduğunu biliyordum. Karkıncıklılar Menemende yoğun bir nüfusa sahipler. Menemen’e yerleşmesini bu sosyal bağlantıya yorumladım.

Hanım Menemen’de bir yerleri aradı bilgi almaya çalıştı. “İş kazası” imiş! Bizim köylülerden Duran’la Neşe ordalarmış. Hanıma ”Akrabaları mı oluyor” diye sordum. “Akraba olması şart mı? Ölen bizim köylü” deyince utandım. Duran ve Neşe Düğünlere cenazelere toplantılara katılan sosyal ilişkileri güçlü tutan köylülerimiz. Duran; İzmir Dernek başkanlığı yaptığı dönemlerde dağılmak üzere olan köylülerimizi tekrar dernek çatısı altıda toplamıştı.

Köyümüzde bulunan yirmibeş kabileden Osmanlı dönemi kayıtlarında “Baloğulları” kabilesinin içerisinde yer almış. Bal soyadı ile ilgili dökümanlar olmasına rağmen Maalesef “Duran” soyadı ile ilgili dökümanlara rastlayamadım. Nüfus kayıtlarını 1988 yılından önce köyden aldırmış olmaları büyük ihtimal.

Rahmetli’yi tanımıyorum. Hanım Hatırlıyor; Anası köyde gündelikçi olarak köylülerin işini görmeye gidince, Caminin duvarının dibinde analarının yolunu beklerlerdi, Cami duvarına yaslanıp uyurlardı. Bazen ekmek su götürüp verirdik. Aliceğil o çocuklara çok baktı, Karınlarını çok doyurdular, soğukta üstlerini örttüler, Onların yaptığı iyiliği yardımı kimse yapamaz. Ölenlerine Allah gani gani rahmet eylesin.” gibi duygusal sözler söyledi.

Anılar silinirken hanımın sözleri “Köyde Temsilci” başlıklı şiirimde “Kistil çok yoksuldu Rahmetli oldu” sözlerini aklıma getirdi.

Altmış yaşın üstündekiler hatırlarlar; Fakirlik, Yoksulluk deyince Köyde iki hane akla gelirdi: İsmail Duran (Kistil) ve Mustafa Coşkun (Çölloğ) Çok yoksul olduklarını hatırlıyorum. Hanım Sami Coşkun’unda cami dibinde anasının yolunu çok beklediğini söyler. Mustafa Coşkun köyün danasını sığırını güderek; İsmail Duran’da sanıyorum, Köyde”azap’lık yaparak geçinmeye çalışıyorlardı.

Gerek Anşa Duran, gerek’se Kiraz Coşkun köyün yevmiye usulü (Gündelikçi) çalışan Kadın işçileriydi. Köyde Kadın iş gücüne ihtiyaç duyulduğunda bu iki kişi çağrılırdı. (Pancar Sökme, Pancar Çapalama, Tarlada tapul etme Çec eleme, Fırında ekmek pişirme vb.)

Nigar Genel, Hatun Fındık, Sakine Temurçin, Sakine Coşgun gibi Kadın işçilerimiz erken dönemde çalışmaya başlamışlardı, Bunlar düzenli maaş(Aylık) alan guruptu. Anşa Duran ve Kiraz Coşkun Düzenli bir işleri olmayan, Yevmiye usulü çalışan; deyim uyarsa “Proleter” işçilerdi.

Köyümüz’de “ İz bırakanlar” diye bir karalama yapmıştım. Yazıyı aşağıya aktarıyorum. Ama en başa; İsmail Duran ve Mustafa Coşkun "“Yoksulluk, fakirlik'leriyle iz bıraktılar” Yazılmalı diye yorumluyorum. Yaşamın temelini Ekonomi oluşturuyor.

Köyümüzde çok sık kullanılan “Aç kistil uyur’mu” deyimi rest gele söylenmiş bir söz olmasa gerek.

21.12.2018 Ali Duran

İZ BIRAKANLAR

İlk eğitmenler; Rıza Dönmez, Sefer Ersoy ve Süleyman Doğan.

İlk profesör; Ali Öztürk. İlk Mühendis; Kazım Öztürk.

İlk Astsubay Hüseyin Dönmez. İlk Doktor; …. Duran.

İlk Polis Memuru; Hasan Sönmez. ilk Hakim; …….. Özen

İlk Almancı Rıza Demir .

İbrahim Nefes ve Haydar Nefesoğlu; Cemde dedelik yaptılar.

Aydın Nefesoğlu ve Mustafa Kemal Özdemir; devrimci mücadeleyi başlattılar.

Haydar Sarıgül; Gölet çalışmasını başlattı

Mustafa Sarıgül, Rıza Nefes ve Hüseyin Kılıç; Mezarların etrafını çevirdiler.

Ruşen Kumaş; Morg alımına ve Kültür evi yapımına önderlik etti.

Sadık, Hüseyin ve Şakire Coşkun’lar; “ anne “ kelimesini ilk defa köyümüzde kullandılar.

Köyümüzde doğan, yaşayan,. vefat eden gencinden yaşlısına kadar herkes iz bıraktı. Balı Dedeler, Bekir emmiler, Hüseyin Fidanlar... Tüm köylüler... Garipler mezarlığında yatanlar Dodurga Köyü’nü kurdukları için iz bıraktılar.

10 Aralık 2018 ·

BİR YILDIZ KAYDI YÜCEDEN

Halk müziği sevenlerin dinlediği türkülerden birisi “ Bir ay doğar ilk akşamdan geceden, Şavkı vurur pencereden bacadan (ve devamı)dır.

Bu sefer ay doğmadı, bir yıldız kaydı (Düştü): MUHARREM YILDIZ.

Elli yaşın üstündeki köylülerimiz anımsarlar; Büyüklerimiz, Gökten parlak bir yıldız düştüğü zaman “ bir yıldız kaydı(Düştü) herhalde büyük bir adam öldü” derlerdi. Yakın zamanlarda vefat eden örneğin Tuzladan Molla Ali’ye, Kaman’dan Bekirin Ali’ye Türkiye büyüklerinden Atatürk, İnönü, ya da Menderes’e yorumlarlar; kendi yorumlarına destek sağlarlardı.

İzmir Dodurga Derneği var olsun; Mesajla haber verdiler. Bu sefer yoruma gerek yoktu. Düşen Adıyla sanıyla Muharrem Yıldız’dı. Ay doğmadı ama (Muharrem) yıldız toprağa düştü.

Ay geceleri aydınlatır, yıldız ise ışık yansıtmaz, karanlıkta yol gösterici olarak algılanır. Kutup Yıldızı, Mavi yıldız, Çoban yıldızı.. Türkülere konu olan Sarı Yıldız… yol göstericidir. Teknik gelişimlerden önce Kervancılar, gece yolcuları; yönlerini yollarını yıldızlara bakarak belirlemeye çalışırlardı. Bazen yıldızların yol göstericiliğini yanlış yorumlarlar, kervanlar kaybolur, Yolcular ölür; “Evler yıkan, beller büken, kanlı mı oldun kervan kıran sen… sen.. sen… diye sarı yılız’a sitemler edilirdi.

Bir yazımda Hasan Gülçay için ‘ Köyümüzün gönüllü hamalı” deyimini kullanmıştım. Nisan 2007 yılında yazdığım ve aşağıda tekrar yayınlayacağım yazıda aynı kelimelerle ifade etmesem de; Gebze’de Rıza Genel, Muharrem Yıldız, Hamdi Kumaş, Veli Fidangül ve arkadaşları hakkında da aynı düşüncede olduğum anlaşılıyor.

Satılmış Uslu’nun öncülüğünde Dodurga’nın Gebze yerleşim alanında pek çok Dodurgalı Muharrem abi ve arkadaşlarının ayak izlerini takip ederek yol aldılar düşüncesindeyim. Kimi köylülerimiz minnet duyularını ifade etti, sayılarını sundu (Adile gibi); Kimisi’de “ Yol iyi temizlenmemiş; Ayak izlerinizi takip ederken ayağım çamura battı” diye eleştirdi. Bu kuşak; her türlü eleştiriyi göğüsleyerek inandıkları doğrularda Dodurga Köyünün Geçmişini Gebze’deki geleceklerine bağlamaya çalıştılar. Ne kadar başarılı ya da başarısız olduklarını süreci birlikte yaşayanların takdiri veya eleştirileri belirler…

Gebze yerleşim alanındaki Köylülerimizin büyük bir çoğunluğu Geleceklerini geçmişten kurtararak yollarına devam diyorlar.

Geçmişi geleceğe bağlamaya çalışan bu kuşak ne İsa’ya ne de Musa’ya yar oldu. Takdir de aldılar, Belki haklı olarak eleştiri de aldılar, belki de haksız olarak eleştiriye de uğradılar.

Bu kuşağın kimisini toprak aldı; kimisi de kırklara karışmak için inzivaya çekildi.

Sağlığında; “Gebze’ye gezi” başlıklı şiirde ve “Che’nin düşündürdükleri başlıklı yazıda rahmetli’den bahsetmişim.

Yıldız’a Yıldızlar yoldaş olsun, Yıldız ve Sarıgül ailesinin, seven, saygı duyan, rahmetle anan eş dost ve arkadaşlarının başı sağ olsun.

ÖNCE YAZILAN YAZILAR

Aklımdan geçirdim hepsini tek, tek

Kenan’la Ali’yi seçemedim pek

Salih Yıldız demek eğlence demek

Muharrem abiyi sormak isterdim.

68 kuşağından unutulmaya yüz tutanlar.

Dodurga’nın muhteşem beşlisini yazarken Veli Fidangül’den öylesine ( üstün körü ) değinerek geçtiğimi fark ettim.

Bizler işçi sınıfı adına gerillacılık oynamak için dağlarda mağara kazarken bu İŞÇİ sendikalar aracılığı ile vahşi kapitalizme karşı amansızca savaş veriyordu.

Yetmiş sekiz kuşağı Veli Fidangül, Muharrem Yıldız, Hamdi kumaş yaşıtlarına ABİ der. Abi kelimesi kullandığımıza göre altmış sekiz kuşağından sayılırlar.

68 kuşağından Mustafa Kemal’ler, Aydınlar pratiğin içinde yer alırken aynı zamanda teorik bilgi birikimine de sahiplerdi. Bu arkadaşlar ise sadece pratik insanıydılar. Toplum adına ellerinden geleni yapmaya çalıştılar. Bulundukları fabrikaların sendikaları içerisinde örgütlendiler, belki DİSK üyesi oldular, İş arayan köylülerimizi fabrikalara veya başka iş yerlerine yerleştirdiler, iş bulmalarına, ev kurmalarına yardımcı oldular. Yarım asırdır “ bizde bulunan bu, adımız Hıdır elimizden gelen budur “ dercesine biz devrimcilere mesaj verdiler. Kellesini koltuğunu altına almayan, devrim yoluna ölmeyen insanları “ devrimci “ saymadığımız için verilen mesajlar tarafımızdan algılanmadı.

Veli Fidangül’ün sendika yüzünden, Muharrem Yıldız ve Hamdi Kumaş’ın (Köy Derneği ve köy Sandığı kurmak için) Dodurgalıları bir araya getirmek yüzünden çektiklerini tabiri caizse it çekmedi.

Softa takımı Bektaşiyi namaz kılmaya zorlamış, o da kusursuz bir namaz kılmış. Namaza bahane bulamayan softalardan birisi;

“ Yahu erenler, sen apdestsiz namaz kıldın, olur mu “ demiş. Bektaşiden aldığı cevap; “ Ben kıldım oldu “ olmuş.

Muharrem Yıldız, Hamdi Kumaş’ın On beş yıl çalmadığı kapı, yalvarmadığı Dodurgalı kalmadı “ Yardımlaşma sandığı veya dernek kuralım “ diye, ama kuramadılar. Yetmiş sekiz kuşağından Yusuf, doksan Kuşağından Cüneyt, altmış sekiz kuşağından da Yıldız ve Kumaşlar bir araya gelince oldu.

Keramet ya da hikmet yetmiş sekiz kuşağının temsilcisi Yusuf’ta veya doksan kuşağının temsilcisi Cüneyt’te mi idi, yoksa uğursuzluk Yıldız ve Kumaşlarda mı bilinmez. Altmış sekiz kuşağının temsilcileri kurucular arasında yer aldığına göre “ uğursuz “ veya “ beceriksiz “ görülmedikleri anlaşıyor. Bu sır Dodurga’nın bilinmeyen gizli tarihinde mi yatıyor acaba!

Devrimci deyince Altmış sekiz kuşağı Aydın’la, Kemal’le anılır, mücadele içinde pişen Fidangül, Yıldız, Kumaş’ların ismi devrimci sayılanların arasında her nedense geçmez, esameleri bile okunmaz. Oysa bu insanlarda mücadeleye katkıda bulunmuşlardır. Tek eksiklikleri kendilerini pazarlayamadıklarıdır.

Bu bir eksiklik değil özünde bir ERDEM’DİR, anlayan için tabi.

Serkan’ın, Ersin’in, (Kenan yazamıyorsa) Yeşim’in bu hususta yazmalarını, babalarını amcalarını anlatmalarını beklerdim.

CHE geçmişi bilseydi yazacağından emindim. ALİ DURAN 03 Nisan 2007 Salı

7 Kasım 2018 ·

Ali Şenel Ve Kuşağının ayak izleri

Ali Şenel anılırken; vefat eden ve hala hayatta olan bir kuşak ta birlikte anılmaktadır. Ali Hoca-Kazım Abi (Öztürkler), İsmet, Hasan (Uslu’lar), Alaaddin Demirtaş ve diğerleri…

Cumhuriyetin Birinci Kuşağı olan Halil, Mehmet Öztürk’ler, Musa Kazım, Mehmet Doğan’lar, Haydar Şenel’ler, Mustafa Uslu’lar Cumhuriyetin ilanından Sonra Cumhuriyete destek vermek ve (çocuklarının okuyup devlet kapısında makam sahibi olması) için çocuklarını okuma yazma öğrenmeye götürdüler. Çünkü köyde henüz okul yoktu.

Cumhuriyetin İlk dönemlerinde köylerde ilkokul yoktu. Devlet politikası gereği (sanıyorum nüfus sayısı dikkate alınarak) pilot bölge seçilen köylere ilk Okullar açılmıştı. Bu nedenledir ki; Ali Şenel, Ali Öztürk’ler ve diğerlerinin Dinar(Günçalı) ve Bolus(Aktepe) köylerinde bin bir zahmetle okudukları büyüklerimiz tarafından anlatılır.

(Hüseyin Demirtaş İlkokulu; ikici sınıfa kadar Bolus’ta okuduğunu, üçüncü sınıfa köyde başladığını anlatmıştı. Köy okulunun 1953 yılında faaliyete geçtiği söylenir.)

Dodurga köyü her yatırımı devletten beklememiş İlkokul beşinci sınıfı bitiren Süleyman Doğan’ı (çocuklarına okuma yazma öğretmesi için) çocuk başına belki de buğday arpa vererek gayri resmi eğitmen olarak atamıştı.

(Mehmet Sönmez’in ”Galoğ Dayı” Devlet tarafından görevlendirilen ve üçüncü sınıfa kadar okutma yetkisi bulunan eğitmen oluğu büyüklerin anlatmasından hatırımda kalanlar anılar arasında…

Okul olmadığı için gayri resmi eğitim Haydar Demir, Hüseyin Güneş’lerin ve ismini unuttuğum diğer köylülerimizin evlerinin bir göz odasında verilmeye çalışılmış.

Zor şartlarda evlerini eğitime açan köylülerimizi ve eğitim için baskıya maruz kalmadan gönüllü olarak okumaya giden o dönemin çocukları bizim dedelerimiz ve babalarımızı saygıyla anıyorum.

Cumhuriyet’in birinci kuşağı komün halinde yaşıyordu.

Nazmi veya İbrahim Şenel yerine niye Ali Şenel; Rıza Öztürk yerine niye Ali Öztürk, Rıza, Ziya, Satılmış Uslu yerine neden İsmet, Hasan Uslu, Şevki Doğan yerine neden Sami Süleyman Doğan’ların okuması seçilmişti?

Bilgeler(Büyükler) varken bu gibi sorular sorulmaz, Nazmi Şenel, Rıza Öztürk, Satılmış Uslu, Şevki Doğan tarafından da sorun edilmezdi. Köyde kalanlar üretime katkıda bulunurken devlet kapısında kendilerine sahip çıkacak ağabeylerinin kardeşlerinin varlığına güvenerek onların okumasını hiçbir zaman sorun etmediklerini düşünüyorum.

Ali Şenel’in; Yurt içine ve yurt dışına ilk “ gurbet kapısını açtığını ayak izlerini takip ederek yorumluyorum. Bundan da önemlisi Rıza Öztürk’ün köye yönelik yazdığı şiirlerden sonra uzaklardan Dodurga köyünü şiirleriyle en duygusal anlatan bir şair olarak görüyorum. Şiirlerini dinlerken çok etkilendim. Ama maalesef derleme fırsatı bulamadım. Eşi Nimet Abla’dan face aracılığı ile istememe rağmen ulaşamadım.

6 Kasım 2018 ·

GİDENLERİN ARDINDAN

Aşık Veysel; Can kafeste durmaz uçar-Dünya bir han konan göçer-Ay dolanır yıllar geçer- Dostlar beni hatırlasın; Der.

Dünya haritasında toplu iğnenin ucu kadar dahi yer kaplamayacak kadar küçük bir yer olan Dodurga köyü konağının (Hanı’nın) konukları da birer birer göçüyorlar.

“Gidenlerin anısına” yazdığım en son anıdan sonra Hatırladığım kadarıyla; Ali Şenel, Kazım Fidangül, Sevim Şenel(Sarıgül), Erdoğan(güler), Yeter Ersoyu, Sönmez’ler göçtü. Unuttuğum varsa Af ola…

“Dodurga Köyü konağı konuklarından o kadar çok göçen oldu ki; “Dodurgaya dair”sayfası adeta “gidenlerin anısına” sayfasına dönüştü. “ Gidenlerin ardından yetişilmiyor” diye yazmaya ara vermeyi düşündüm ama gidenlerin Dodurga’da bıraktığı izler tekrar tekrar anmamıza zorladı.

Örneğin; Ali Şenel; Türkiye Cumhuriyetinin birinci kuşağının çocukları olarak yazmam gerektiğini söylüyordu.

Kazım Fidangül; Dodurga’nın adı daha “Dodurga” konmadan önce benim atalarım buradaydı. Bizi es geçersen Dodurga’ya dair bir satır yazı yazamazsın” diye mesaj veriyordu.

Bilmiyorum ama köyle ilişkilerinin pek olmadığını sandığım, gönlümden ve gözümden ırak olan, belki de hayatımda hiç görmediğim Erdoğan; “Vasiyetim üzerine çocuklarım cansız bedenimi köye götürdüler, Benden bahsetmezsen Çocukların atalarına saygılarını ve Dodurga toprağının çekiciliğini kimseye anlatamazsın” dercesine adeta gaipten sesleniyordu.

Dodurgaya dair yazabilmek için “ Gidenlerin anısına” yazmak gerekir.

8 Mart 2018 ·

GEBZEDEKİ BAYANLARA

Sanki erkeklere mahsus bu dünya

Kibele kadını nasıl yazmayım

Erkeklere ayıp olurmuş güya

Anamı bacımı nasıl yazmayım

**.

Yarım kilo eti bir ay kullanan

Sabun ile deterjana bunalan

Sayıyla pazardan domates alan

Tutumlu kadını nasıl yazmayım.

**.

Dolapta var mıdır yok mu bilmeyen

Akşam kahvelerden eve gelmeyen

Sorumsuz kocadan çektiğ(i)ni bilen

Sabırlı kadını nasıl yazmayım.

**.

Pediküre kuaföre çıkmayan

Hasta çökel olduğuna bakmayan

Tükenecek diye kömür yakmayan

Çileli kadını nasıl yazmayım.

**.

Çocuğun okulda velisi baba

Hiçbir toplantıya katılmaz ama

Her bir işe koşar çileli ana

Ezilen kadını nasıl yazmayım.

**.

Kibele dünyaya hükümdar olsa

Ekonomik gücü eline alsa

İlkel kominali yeniden kursa

Kurtaran kadını nasıl yazmayım

**.

Kibele Tanrıça yaradan ana

Kadın üretkendir doğuran ana

Sevgim saygım kıblem duam hep ona

ALİ DURAN bunu nasıl yazmayım.

NOT:Gebze de yaşayan kadınlarımızı

Anmak için yazıldı 08.03.2002

30 Ocak 2018 ·

GİDENLERİN ARDINDAN(Güllü Demirel’in anısına)

“Kadınların Özlemi” başlıklı şiirde “Köyüm Kadınlarla güzel” diye yazmışım.

Köyün güzelleri (Güllüler, Telliler, Zörükler, Nergizler ve diğerleri) Köyü bırakıp giderken beraberlerinde köyün güzelliğini de götürüyorlar, Gidenleri düşündükçe köyümüzün onlarla daha güzel olduğu hatırlanıyor.

Edibe Sultan çok küçük

Ülkü Ebru dünkü çocuk

GÜLLÜ. TELLİ, Fidan, Buçuk

Mualla’yla köyüm güzel.

Sağlığında bir satırla da olsun anmışım. Yıldızlar yoldaşı olsun. Eş dost akraba çocukları ve sevenlerinin başı sağolsun

30 Aralık 2017 ·

Gidenlerin Ardından( Sarıgül’lerin Anısına)

Hamide, Hanife, Kibar, Gülşen, Ahmet, Hasan, Rıza, Birol; Daha öncelerinden Müstoğ, Aloğ, Satoğ, Hasoğ, Haydar, Dede abi Hüseyin Abi ve diğerleri… Sarıgü’ler birer birer solarak toprağa düşüyorlar.

Toprak; Yaşlı, genç, Erkek, kadın, iyi, kötü ayırımı yapmadan hepsini bağrına basıyor. Sözün bittiği yerdeyiz. Beynimizden bir saniyede, bir saat’ta geçen anıların, düşüncelerin milyonda birini bile yazıya dökmek mümkün olmuyor. Aramızdan bedensel olarak ayrılmış olsalar bile kimisi anılarda kimisi öykülerde kimisi şiirlerde sosyal olarak yaşamlarını sürdürüyorlar.

Sarıgül ve Şanlı ailelerinin, eş dost ve sevenlerinin başı sağolsun,

Aramızdan ayrılanların yıldızlar yoldaşı olsun.

Ali Duran

11 Ekim 2017 ·

Gidenlerin ardından(Ziya Uslu’nun anısına)

Çakır gözlü yakışıklı adamdı- Gayet efendiydi aklımda kaldı-Rıza Uslu diye birisi vardı-Şükrü’sü, ZİYA’SI vardır köyümün.

Halk arasında bir deyim söylenir ; “An da beni bir koz’unan an” derler. 1999 veya 2000 yılında yazdığım Köylümün özlemi adlı şiirde ben de anmışım.

Altı Kardeşten büyüklükte ikinci sırayı aldığı tahminindeyim. Yaşayan kardeşlerine sağlıklı ömürler diliyorum.

İzmir’de bir düğünde karşılaşmıştık, yanıma geldi halımı hatırımı sordu, Sorular soruyor, cevaplar veriyorum ama tedirginliğim üzermde; “Guzu galiba tanımadın ben Nalbatgilin ZİYA’yım” demişti. Halk deyimiyle; Yer yarılmadı ki yerin dibine gireyim. Öyle utanmıştım. Gerçekten de tanımamıştım.

Aile fertlerinin, Eş dost, yakın akraba ve sevenlerinin başı sağolsun. Yıldızlar yoldaş olsun

ALİ DURAN. 11.10.2017

28 Ağustos 2017 ·

GİDENLERİN ARDINDAN(Ahmet Ylıdız’ın anısına)

Ahmet Yıldızın vefatı üzerine yapılan yorumları okudum. Adile ve Şinasi yorumları ile duygularıma tercüman olmuşlardı. Farklı kelimelerle aynı duyguları ifade etmeyi, onların duygularını kopyala yapıştır yapmayı da gereksiz gördüm.

Yaklaşık iki aydır Telefon, İnternet ve bilgisayar gibi iletişim araçlarını kullanma imkanım olmadığından zaten düşüncelerimi de yazamazdım.

1979 veya seksen yıllarında evlerine babasının yazdığı şiirleri derlemek için istemeye gitmiştim, Duran veya Ahmet; ya da her ikisini de hayal meyal o dönemlerde gördüğümü sanıyorum. Gebze derneğinin düzenlediği köy pikniğinde çok kısa süren bir “ merhabalaşmamız” oldu. Başka yerlerde görüştüysek veya hatırlamıyorsam yaşlılığıma bağışlansın.

Ahmedi tanımadığım için düşüncelerimden çok gözlemlerimi yazmak istiyorum.

Face Arkadaşlık isteğini kabul ettiğimde; Ahmedi “amansız bir hastalığa karşı aman vermez” bir savaşının içinde buldum.

Kan nakli bekleyişleri, organ nakli bekleyişleri, Hastaneye inançla gidip umutla çıkmış fotoğrafları, paylaşımları beni yanıltmıyordu. İnancını, direncini, azmini umuduna bağlamış; Halk deyimiyle “dört elle” hayata tutunmak için umut yolculuğuna çıkmış gibiydi. Paylaşımlarında hep “umut” vaad ediyordu.

Amansız bir savaşa girmiş insanın yara almaması mümkün değil; ama o sevenlerinin, takipçilerini, köylülerinin üzülmemesi için aldığı yaraları ve duyduğu acıları paylaşmıyordu. Bu durumları “ kol kırılır, yen içinde kalır” deyimine uygun olarak onunla birlikte olan, onunla can olan onunla manevi acı çekenler paylaşıyordu.

Aman vermez savaş içindeyken; Eşinin dostunun, sevenlerinin, arkadaşlarının ve özellikle köylülerinin (Dodurgalıların) “ en azından manevi olarak yanındayız” mesajları Ahmet tarafından paylaşımlarında topluma yansıtılıyordu.

(Ahmet’le face arkadaşlığımızdan itibaren edindiğim izlenim “Azrail’in birkaç kez görevini ertelemesi” bu güçlerin var olasından kaynaklanıyordu.)

Her canlı ölümü tadar, Her ölüm “ erken ölüm” dür. Ama Ahmet’in ki biraz daha erken oldu. Tıpkı kuşağımızdan Veli’nin, daha gerilerden Muharrem’in (Demirel), Hasan abinin (Sarıgül) ün ki gibi. 78 kuşağı Hasan abiye ölümü yakıştıramadı, Hasan abi’nin ruhunu genç görüyorlardı. Ahmet'e de öyle...

Ahmet “ Umuda yolculuğunun” son durağından sonsuzluğa uğurlandı.

Ahmet’in İnancı, direnci, azmi umudu; Hayattan umudunu kesenlere örnek olsun. Soyadı(Yıldızlar) yoldaş olsun.

ALİ DURAN

9 Haziran 2017 ·

Gidenlerin ardından (Ali Güler’in anısına)

Dün Hasan Sarıgül’ün vefatını duyunca “Bugün içimden yazmak gelmiyor” diye başlamıştım. Şok üstüne şok yaşıyoruz.Köy dışında yaşayanlar, köyde yaşayanları bazen anarlar. Köy dışında birisi olarak;

Mustafa Güvenle Saruğlün Müstoğ-Soyadları GÜLER Durmuşla ALOĞ-İsmail Aktaşla Kardeşi satoğ-Temsilci olarak kaldı köyümde. Dizilerini yazdırarak anılarımda iz bırakmıştı.

İçimden yazmak gelmese de daha önce yazdığımı paylaşmakla yetineyim istedim.

Gidenlerin ardından Yetişilemiyor… Yıldızlar yoldaşı olsun. ALİ DURAN

17 Mayıs 2017 ·

MAHZUNİ’NİN ANISINA

Ölüm kol geziyor bende mi sıra

Bugün büyük ozan Mahzuni gitti

Aklımdan çıkmıyor ölüm bu ara

Çağın Pir sultanı Mahzuni gitti.

Denizi Astılar sazı ağladı

İboyu kestiler özü ağladı

Mahiri vurdular gözü ağladı

Çağın Pir sultanı Mahzuni gitti

Tahta çarmıhlara gerdiler ama

Ayağına cennet serdiler ama

Pir sultan unvanı verdiler ama

Çağın Pir sultanı Mahzuni gitti

Ali Duran Mahzuni’ye ağladı

Hacı Bektaş dergahına uğradı

Sevenlerin yüreğini dağladı

Çağın Pir sultanı Mahzuni gitti,

ALİ DURAN-MAYIS-2002

7 Mayıs 2017 ·

Vaktimiz yok onların matemini tutmaya!

30 mart, 6 mayıs, 18 mayıs…(Bir yılın her gününü); yorgun düştüğümüz için yazarak, face de paylaşarak pankartlar açarak (Bazen de yazılama pullama yaparak) andık.

Genç kuşak bizden böyle gördü, öyle de devam etti. Oysa onların bize öğrettiği “vaktimiz yok matem tutmaya” ilkesini öğretmeliydik. Bağışlanmayacak hatalar yaptık. Genç kuşağa yanlış örnek olduk.

Ölenler döğüşerek öldüler; güneşe gömüldüler.

ALİ DURAN

3 Mayıs 2017 ·

DODURGA’NIN KONUKLARI-02- (Sipahioğulları Dodurga’da ne yapabilirdi)

Sipahioğulları çadırlarını kurduklarında Anadoluyu Derebeyler (Tekfurlar) yönetiyorlardı. Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans); Anadolu’yu Derebeyleri arasında pey etmişti. İmparatorluk Derebeylerin merkeze vereceği vergiye (paraya) bakardı. Tekfurlar nereden bulur, kimden alır imparatorluğu ilgilendirmezdi.

Ortaçağ boyunca bütün dünyada EKONOMİ tarıma dayalıydı. Tarım ekonomisine de köylüler hakim’di. İmparatorluğa verilecek vergi, derebeylerin askerlerinin masrafı (yeme, içme, giyinme vb gibi) hepsi köylülerden alınarak karşılanıyordu.

Dodurga’nın yerlileri tarımla uğraşıyorlardı. Orta Asyadan gelen Sipahioğulları ne yapabilirdi:

Hikmet Kıvılcımlı Orta Asyada yaşayan Dodurga boyu’nun At yetiştiriciliği konusunda uzmanlaştığını yazar.

Dodurga’lılar Atları üç gurupta eğitirlerdi. Posta atı(Yarış atı), Kervan atı (Yük taşıyıcı atlar) ve Savaş Atı (Savaşçı Sipahilerin bindiği kıvrak ve hareketli atlar).

Doğan tayların; belirli bir yaşa geldikten sonra hangi işte kullanılacağı konusunda uzmanlaşmışlardı. Pazar alanları (Müşterileri) de belliydi.

Orta Asyada Karkın boyu Kervancılık konusunda uzmanlaşmıştı. Hindistan, Pakistan sınırından Avrupa’ya uzanan İpek yolunun Pers(İran) sınırına, Afrika’ya uzanan İpek yolunun hicaza (Arap sınırı) kadar nakliyesini üslenir, Kervancı başları ile (Halk dilinde bezirgan başı) anlaşmalar yapar Orta Asya’yı güvenli bir şekilde geçmelerini sağlarlardı.

(Karkın boyu günümüzde Tırların ve PTT’nin yaptığı hizmetleri ortaçağ’da yapan güçlü bir örgütlenmeye sahipti. Anadolu’da Deveci Karkın, Demeni Karkın isminde köyler vardır. Orta Asya çöllerini geçmek için yük taşıyıcılığında Develer kullanıldığı için “Deveci Karkın” deyimi Anadolu’da da kullanılmaya devam etmiştir.

Denmeni Karkın ise günümüzde İnternet, faks, Cep telefonu vb. görevi yapan iletişim birimidir. İlkel kominal toplumlarda yazı olmadığı için haberler sözlü olarak iletilirdi. Posta (Koşu,Yarış atı) bu amaçla kullanılırdı.“ Şu Kervansaraya şu haberi demelisin, …Filan yerdeki hana söyle şu haberin filan köye (veya kabileye) ulaşmasını sağlasın…” “Demeni karkın” deyimi -demenin söylemenin- günümüzde almış biçimidir.

Dodurga Boyu'nun Yük ve Posta atı konusunda en iyi müşterisi Karkın boyu idi. Savaş atı konusunda ise yirmidört oğuz boyunun hepsi müşteriydi.

Nasıl Bmv, Mersedes, Audi Otomobilde; Ford, Man, Daf vb.araçlar Tır filolarında marka ise Dodurga boyunun atları da orta Asya’da marka idi.

Dodurgalılar; tanımadıkları yaban ellerde ata mesleklerini sürdüremeyeceklerini bildikleri için Orta Asyadaki diğer boylar gibi çoban ekonomisine (Büyük-Küçük baş hayvancılk) yöneldiler.

Köyümüzde 1975-80 yıllarına kadar En çok malı davarı olan kabile Sipahioğulları (Kumaşlar) idi. Köye ilk yerleştikleri zamanlarda toprağı ekmesini, biçmesini, işlemesini bilmedikleri için Çobanlık ekonomisine yöneldiler.

(Karataş’lar, Kumaş’lar, Öztürk’ler halen Büyük baş hayvancılık konusunda ata mesleklerini köyümüzde sürdürmeye devam ediyorlar.)

2 Mayıs 2017 ·

GİDENLERİN ARDINDAN-(Abbas Kılıç’ın anısına)

“Abbas Kılıç İtten yeğin korkardı”

Zöhre Temurçin’ın vefatı üzerine Ruşen Kumaş “köyün çınarları birer birer gidiyor” diye bir deyim kullanmıştı. Abbas Kılıç’ta farklı biçimde boy vermiş çınarlarımızdan birisiydi.

Mehmet Ali’nin, Bekir Fidan’ın Şinasi’nin ve anılarını yazmayan ya da yazamayan belirli yaş üzeri köylülerimizin Abbas Abi ile ilgili anıları muhakkak olmuştur. Bazıları anıları içlerinde saklarlar.

Geçmişi düşünüyorum da aslında “deli” değildi. Fiziksel rahatsızlıkları vardı, konuşma yeteneği gelişmemişti. Tüm çabalarına rağmen köylülerle iletişim kurmaya çalıştığında başarılı olamıyor, bazen kendisi, bazen de köylüler sinirleniyordu. Köylüler sinirlendiğinde Abbas abi ye “deli” diyorlar ama Abbas Abinin “ Bekir” demeye dili dönmediği gibi “ asıl deli sensin” demeyi beceremiyordu.

Abbas Abi çok çekti, İstemeyerek aile fertlerine de çektirdi.

Kardeşi Salih Abinin; Türkiyenin yurt dışına iş gücü ihraç ettiği dönemlerde ilk giden kafileler içerisinde olduğunu sanıyorum. Oda kardeşi Halil Kılıç’ı, gelini Yeter Kılıç (Doğan)’ı götürdü. Kendisini düşünseydi ailesini ve çocuklarını önce götürürdü, ama o bunu yapmadı. Köyde kalan babasına analığına sakat kardeşine birilerinin bakması gerekiyordu. Aslında yapılması gereken doğru davranış buydu.

=Para mı önemli ana baba,kardeş eş, çocuklar mı önemli üç kuruş dünya malı için anasını babasını karısını sakat kardeşini, çocuklarını feda eden adam adam değildir= sözleri Türkiye’de konuşuluyor ama kuşlar ertesi günü Almanyadaki Yeterin Halilin Salihin kulağına konuşulanları fısıldıyorlardı.

Almanya’dakiler toplandılar Salih Kılıç’ın Türkiyeye dönmesine karar verildi. Oturum hakkını iptal ettirdi, sosyal güvenlik primlerini falan “elimde üç beş kuruş bulunsun” diye aldı. Ailesine ve sakat kardeşine bakmak için dönüş yaptı.

Almanya’ya kaçak yollardan girmek için ölümü göze alanların, tarla, satıp borç para bulanların, Almanya da uzaktan da olsa akrabası olanlara yalım yalım yalvaranların olduğu bir dönem (gemileri yakıp) Almanya’yı bırakıp Türkiye’ye dönmek akıllı işi değildi. Asıl deli Abbas değil Salih’ti. Bu iki bakış açısı da aynı toplumun görüşüydü.

Salih Kılıç toplum tarafından; “Gaygusuz, sorumsuz, duygusuz” vb. bir insan olarak tanınıyor diye yorumluyordum. Toplumun bu bakış açısı şiirlere “Bana göre Sali çok gaygusuzdu” deyimleriyle yansıdı.

Kapının önünde kan kusarak vefat ettiğini duymuştum. Herkes öyle görse de ben “Parayı; babasına kardeşine çocuklarına tercih etti, adam değil” sözleri ile “Almanya’yı bırakıp döndü asıl deli o” sözlerini kusarak öldüğünü düşünmüştüm

Velhasıl; Tekiş’te, Sali’de Abbas’ta,Nergizde Hatta ve hatta Deli dolu görünen Halil Enişte de gün görmeden gittiler.

ABBAS KILIÇ İTTEN yeğin korkardı

Baba kardeş öldü kimsesiz kaldı

Komşuları Hasan Temurçin vardı

Hayırlı evladı tuttu köyümde

diye sağlığında yazıya geçirmişim.Abbas Kılıç ve onun vesilesi ile ismini andığım rahmetliler nur içinde yatsınlar

ALİ DURAN

1 Mayıs 2017 ·

RUŞEN KUMAŞ’IN 01.05.2008 TARİHLİ MESAJI

Yarınlar yorgun, bezgin ve mutsuz insanların değil; rahatını terk edebilen yürekli insanlarındır.

(Galiba o da yorgun düştü. Uzun yıllardır mesaj göndermiyor.)

Ruşen’in değerli mesajıyla dokuz yıl sonra Emekçilerin birlik ve dayanışma gününü kutlayalım.

1 Mayıs’ın insanlık tarihinde, bütün dinlerden ya da uluslardan insanların ortaklaşa kutladığı ilk ve tek bayram olduğu bilinciyle…

30 Nisan 2017 ·

DODURGA’NIN KONUKLARI-01

(İlk Konuklar Kimlerdi-Dodurga Köyü nasıl, niçin seçildi.)

“Su kirlenmesin” diye Aşağı Pınarın aşağısına sekiz on hanenin çadırlarını kurduğu tarih 1045-1055 yılları arası. Yaklaşık 950 yıl kadar önceye denk düşer. Çadır kurulan alan köylüler tarafından bahçeler olarak bilinir. Köyümüze gelen Dodurgalılar ile Almusa bağlı Kınıklılar aynı dönemde gelip Anadolu’yu yurt edindiler.

Dodurga konağının sahipleri Şosenin kıyısında evleri bulunanlardır. Dodurga köyünün ilk konukları da Horasandan gelen Türkler(Sipahioğulları)dır.

Dodurganın konuklarını tespit etmek için Şosenin kıyısında evleri bulunan konak sahipleri ile damları bitişik olanları tespit etmen gerekir. Yerleşik düzene geçenler kendi geleneklerine göre mimari yapı oluşturarak Dodurga Köyünü kurmuşlardır

(Sözlü Kaynak: Hüseyin Öztürk-Öğretmen-Dodurga Köyü-1999)

Köylerde ev yapan yapı ustaları iskeleyi kurduktan sonra çatının üstüne çıkar ucuna ip bağlanmış topaca benzeyen “şakül” dedikleri ağırca bir demiri aşağı doğru sarkıtarak duvarın kerpiçle hangi mesafeden örüleceğini belirlerlerdi.

Hüseyin Öztürk’te öyle yaptı. Dodurga hakkında yazılacaklar konusunda duvarcı sicimini kullanarak ölçülerini, nereden ve nasıl başlanması gerektiğinin ipuçlarını verdi. Onun tuttuğu ışıkla ”Köyümüzde kimler aynı çatı altında yaşıyordu” başlıklı makaleyi yazmıştım.

Canan Şenel’in paylaşımına kadar beş-on okuma “yazmam için teşvikcilerden oluşan ”beş” beğenide kaldı. Canan Şenel’in 31.07.2016 tarihindeki paylaşımından sonra okuma sayısı 73 beğeni sayısı 21’e yükselmiş. Yayınladığım yazılar arasında “köylümün özlemi” başlıklı şiirden sonra hala ikinci olma özelliğini koruyor. (Bu şiir 183 defa tıklanmış, 73 beğeni almış. Bu fark Ruşen Kumaş ve Bekir Fidan’ın Paylaşım ve beğenileri sonucu artmış gözüküyor)

Hüseyin Hocanın’ siciminin gösterdiği çizgiyi takip ettiğimizde;

Doğan, Şenel, Aktaş, Fidangül ve Özügenç soyadını taşıyanların atalarının Dodurga’ya gelen ilk konuklardan önce bu topraklarda yaşadıkları anlaşılıyor.(Bu kabilenin içinde yer alan Coşkun ve Özel soyadını taşıyanlar Cumhuriyet döneminde köye yerleşmişler)

Osmanlı; Selçuklu ve Danişmendlilerin mirası üzerine kuruldu. Selçuklu ve danişmendli dönemlerinde kuşaktan kuşağa aktarılan sözlü gelenekte bu kabileye “Papazoğulları” deniyor olmalı ki Osmanlı döneminde “Papazoğulları” olarak kayda geçti.

Aşuroğulları (Gülçay) ve Sırrullahoğulları(Taş) kabilelerinin de İlk konuklardan önce köyde yaşadıkları anlaşılıyor.

Not:(Sulusaray yangınından kurtarılan nüfus kayıtlarında; Papazoğulları ve Sırrullahoğulları olarak kayıtlı bulunan kabileler; Artova Nüfus Müdürlüğü kayıtlarına-tahminim1944 yılları- Beyazoğulları ve Taşoğulları olarak geçmiş. Kaynak: Köy muhtarlığına teslim edilen ve en son Hüseyin Nefes’in muhtarlığı döneminde işlem gören iki adet köy nüfus kayıt defterleri)

Hüseyin Hocanın Duvarcı sicimini (Çizgisini) takip ettiğimizde; Sipahioğullarından sonra köye ilk yerleşen konuklar; Danışoğulları (Balkaya); Torunoğulları(Özen,Genel); AliKahya oğulları(Topak), Macar oğulları(Fidan), kabilelerinin olduğu; evlerinin Papazoğullarının evleri ile bitişik olmasından anlaşılıyor.

NOT: Osmanlı tarafından Dulkadiroğullarına özerk bölge (Muhtariyet) olarak tanınan ve 1520 yıllarından sonra Malatya, Maraş, Adıyaman arasında konar göçer olarak yaşayan oğuz boylarının arasında Torunoğulları, Alikahyaoğulları, Macaroğulları, Tataroğulları adlarıyla yer alan kabilelerin olduğu yazılı kaynaklarda yer almaktadır. Bu Kabileler Dodurga köyü kayıtlarında da yer almaktadırlar)

Aynaoğulları (Güven, yıldız ve Sevinç) kabilesi ya köyün ilk yerlileri arasında, ya da Danışoğulları ile birlikte gelip köye yerleştiler. (Sözlü kaynak; Şevki Doğan; Aynaoğullarının köyün ilk yerlilerinden olduğunu söylemişti.1999yılı)

Sipahi oğullarından sonra köye yerleşen ikinci grubun Danişmend oğulların Selçuklularla olan savaşında Danişmendlilerin yanında yer alan ve danişmendlilerin yenilmesi üzerine de izlerini kaybettirmeye çalışan kılıç artıkları olduğu düşüncesindeyim. Danişmend oğullarının hakim olduğu bölgede daha sonraları Dulkadiroğulları hüküm sürmüştür.

Yazılı tarih incelendiğinde bu ikinci gurubun 1180-1250 yılları arasında geldiği yorumu yapılabilir. (Sipahioğullarından yaklaşık yüzeli yıl sonra)

(Dodurga köyü nasıl, niçin seçildi)

Tarihsel sürece baktığımızda 1166 yılında hakka yürüyen Hoca Ahmet Yesevi Türkistan’da doğmadan yüz yüz elli yıl önce Sipahioğulları Dodurga’ya gelmişler.

Hoca Ahmet Yesevi; “Dodurga boyunun şu kabilesi; gidin Komana Pontika( Tokat) bölgesinde şu toprakları yurt tutun” diyemez. Bu yorum doğruysa Sipahioğulları Hoca Ahmet Yesevinin Anadolu’yu irşat etmek (Aydınlatmak) için gönderdiği doksandokuzbin urum erenleri içerisine yer almaz..

Sipahioğulları’nın da piri olan Hacı Bektaş; Sipahioğulları Dodurga’yı yurt tuttuktan (1055-1210) Yüzellibeş yıl sonra dünyaya gelmiş, Bir Alevi Piri olarak Dodurgayı yurt tutmalarında onun da katkısı olmamıştır.

Geriye üç seçenek kalır.Ya Gök Tanrı istedi (Sipahioğullarının tanrısıydı), Ya Orta Asya Kuraklığından canı yanan kabile ekonomik nedenlerle göç edip Aşağı pınarın Suyunu Görünce dinlenmek için çadırlarını kurdular (Aşağı pınarın suyu çekti) Ya da Tesadüfen seçildi.

(Not: Araştırmacı yazarların (daha doğrusu araştırmadan) yazanların yazdığı gibi Sipahioğulları ve oğuz boyları Müslümanlığı yaymak için Orta Asyadan kalkıp Anadoluya ve Dodurgaya gelmemişlerdi. Orta Asya’da Mevsim değişikliğinin yarattığı kıtlık sonucu hayvanlarının ve kabilelerinin karnını doyurmak için arayış içindelerdi. Anadolu’ya gelen Oğuz boylarının birçoğu zamanımızda bilinen “Allah’ı” bile bilmiyor gök tanrı’ya tapıyorlardı. İkinci seçenek bana daha mantıklı geliyor)

Hüseyin Hoca’ya “Sipahi oğullarının ilk konuk olmalarına rağmen Duvarcı siciminin kenarında kalmalarının (evlerinin kenarda olmasının)” nedenini sormuştum. “Töre bozuldukça çadırda yaşamanın zorluklarından kurtulmak isteyen aileler suyun üstüne çıkarak evlendiler (Ev yaptılar), kalanlarda onları takip etti. Köyün mimari yapısının biraz dışında kalmamız töremizden kaynaklandı” demişti.

ALİ DURAN

29 Nisan 2017 ·

GİDENLERİN ARDINDAN (Zöhre Temurçin’in anısına)

Vefat Haberini eşime söylediğimde; “ Yaa Allah Rahmet eylesin desene Nergiz aplam onu götürdü. Demek ki iyi komşularmış” gibi bir şeyler söyledi. (Halkımız bu gibi yorumları çok sık yaparlar.)

Güsün (Fidangül) Teyzem yanımızda –Aliağada-“Zörük çok hasta, çok kötü olmuş ayakta duramıyor, vb. sözleri çok sık tekrarlıyordu ama önemsemiyordum Teyzemde kısmi hafıza kaybı olduğu için “kim bilir kimden bahsediyor” diye içimden geçiriyordum. Sürekli hatırladığı “zörük” Temurçin’miş.

Hüseyin’in eşi, Hüsnü’nün eşi, Hacer, Uğur aklıma geldi.başka çocukları var mı bilmiyordum. Kayıtlarıma baktım beş çocuğu varmış. Eşinin Adını “ Hasan emmi” olarak biliyordum ama kayıtlarda “İbrahim” yazıyor. Hangisi doğru bilmiyorum.

Tüm hafızamı zorlamama rağmen Zörük aplanın baba soyunu hatırlayamadım. Hanıma sordum, “Hatırlayamazsın çünkü Yağmur köyünden gelin geldi” diye açıklık getirdi.

Köyde “ zörük” isminde kimler var diye düşündüm; Balı dedenin zöhre, Seyidin bacısı Yakup’un eşi… ve rahmetli aklıma geldi.

Kadınların özlemi adlı şiirin en başında yer aldığı için arama zahmetine girmedim.

Zehra Ayşeyi niderim-ZÖRÜK anşa bacı derim Anadoluca giderim-Arifeyle köyüm güzel. Diye sağlığında anmışım. Işıklar içinde uyusun.

ALİ DURAN

4 Nisan 2017 ·

Gidenlerin ardından(Nergiz Kılıç’ın anısına)-Sessiz ölüm.

İzmir Dodurga Köyü derneği iyi performans gösteriyor. Vefat ettiği gün akşam saatlerinde mesaj olarak duyurmuşlardı.

Üç gün face’de ortak arkadaşlarımdan vefatla ilgili paylaşım göremedim. Köy Muhtarlığı sitesine baktım, bildirim yok; Dodurga köyü Tokat Sayfasına günde iki üç defa girip baktım, paylaşım yok, Oysa site yöneticisi arkadaş bu konularda çok hassas ve duyarlı birisiydi. Bu ilgisizlik “İbrahim Çiçek ve Nergiz Kılıç’ın vefatı -Sessiz ölüm-” sözlerini yazdırdı.

Geç de olsa “Dodurga köyü Tokat” sitesi haberi paylaştı da köylülerimize “baş sağlığı” dileme imkanı sundu. (Bu sitem olumlu bir eleştiridir)

Nergiz Kılıçla ilgili Bir şeyler yazdığımı hatırlıyordum ama ne yazdığımı bir türlü hatırlayamadım. Yaş ilerledikçe yazma ihtiyacı daha çok artıyor, çünkü geçmişi hatırlamakta zorluk yaşıyorum. Bazen Bir konu veya olay üzerine yazdıktan sonra “beynimde yer açılsın” diye bilinçli olarak unutmayı tercih ediyorum. Lazım olursa açıp yazdıklarıma bakarım diye düşünüyorum. Öyle yaptım;

Kadınlar öne, kadınlar önde, Kadınlara özel, Köyüm kadınlarla güzel….Yazdıklarımı tekrar tekrar okudum, gözden geçirdim, yok, yok, yok… Nergiz Kılıç’la ilgili bir satır bile yok. Nihayet” Kadınların özlemi” adlı şiirin en sonunda ismini gördüm. Ben sona bırakırsam başkalarını eleştirme hakkım olmamalı… (Bu da benim özeleştirim).

Saliha kızmasın bana-NERGİZ APLAM KALDI SONA-Tamam aplam Selam sana-Kibriyeyle köyüm güzel… diye yazmışım.

Işıklar içinde yatsın.

ALİ duran

15 Mart 2017 ·

GİDENLERİN ARDINDAN(Hasan Aktaş’ın anısına)

Galiba Çınar ağacı hem dayanıklı hem de uzun ömürlü olmalı ki uzun ömürlü olanlar çınar ağacına benzetilir. “Bir çınar devrildi” deyimi Hasan amcanın yaşam koşullarına uygun olduğu için yerinde kullanılmış.

Gani Ebenin (Şerife Kılıç) 106 yaşında vefat ettiği aklımın bir köşesinde kalmış. Köylüler kendi aralarında; Dünyada veya Türkiye’de yaşanan olayları konuşuyorlar, Şevki Doğan’a dönüp sorular soruyorlardı. (Sonradan yaptığım yoruma göre Şevki Doğan; Dünyada ve Türkiye’de yaşanan olayların tarihini ya biliyor ya da tahmin ediyordu.) Hatırladığım kadarıyla “Yaptığım hesaplamalara göre 106 yaşında” anlamına gelen bir deyim kullanmıştı. Hasan amca için de “100 yaşını geçkin” deyimi sık kullanılırdı.(Bir asır)

Böyle bir Çınarın Üçüncü kuşak deyimini kapsayan yakınları ve akrabaları olduğunu tahmin ediyorum. Bu da tahmini 200 veya daha fazla insan eder. Bu bağlamda Dodurga’nın, yakınları, eş dost ve sevenlerinin başı sağolsun. Işıklar içinde yatsın.

Köyümüzde sık kullanılan "Nabalın Boynuma" sözünün patent hakkı Hasan Aktaş'a aittir. (Sözlerimde yalan varsa Hak-Tanrı katında bütün günahların bana yazılsın anlamında kullanılır.)

8 Mart 2017 ·

8 MART’A KARŞI 8 MART.

( Dünya kadınlar gününe karşı, Dünya emekçi Kadınlar günü ).

Che’nin Düşündürdükleri ya’da Çağrının Çağrışımı

Not: Bu yazı Sayın Çağrı Nefesoğlu’nun eleştirisinin bir çağrışımı olarak kaleme alındı.

Biz “ 8 Mart dünya kadınlar günü kutlu olsun “ diye yazarken Sayın Çağrı Nefesoğlu’nun fark ettiği farkı fark edemedik.

Bu mesajla KADINLIĞINI KAYBETMİŞ ( Kadın ruhunu kaybetmiş ve erkekleşmiş ) kadınları da kutlayarak “ emekçi “ kadınlara haksızlık etmiş olduk.

Kadınlığını kaybetmiş ( erkek ruhlu ) kadınların, egemen güçlerin desteğinde 8 mart’ı kutlayan kadınların, emekçi kadınlarla aynı “gün“ ü kutlayamayacağını genç bir beyin ( bizim yaşımıza göre çok, çok küçük olsa gerektir.) bizlere hatırlatıyor ve yazısı ile dostça uyarıyor.